Conflicthantering

Doel: Omgaan met conflicten

Achtergrond van het model

Iedereen gaat anders om met conflicten of tegengestelde belangen. Immers, conflicten ontstaan wanneer de een iets wil en de ander iets anders en beiden willen niet toegeven. Zo heeft ieder persoon van nature een bepaalde reactie wanneer hij of zij in een conflictsituatie terecht komt. De een is er op uit om zijn of haar eigen doelen na te streven terwijl de ander de relatie in stand wil houden en daardoor gaat toegeven. Hierdoor ontstaan twee tegenovergestelde reacties: Assertiviteit of coöperativiteit. De eerste zorgt voor resultaat en gaat uit van de mate waarin iemand zijn of haar eigen belangen behartigt. De tweede gaat uit van samenwerking en daarbij wordt getracht aan de belangen van een ander tegemoet te komen.

Toepassing Conflicthantering

Het conflictstijlen model kent vijf verschillende stijlen hoe om te gaan met conflicten. 

1. Doordrukken
2. Samenwerken
3. Compromissen sluiten
4. Vermijden
5. Toegeven

Doordrukken

Bij doordrukken staan eigen doelen en belangen voorop. De winst voor eigen doel is belangrijker en gaat meestal ten kosten van de ander die dan een verlies heeft. Dat betekent dat in deze situatie er slechts maar één winnaar is en dat is diegene die doordrukt. Naarmate deze situatie voortduurt, wordt het conflict steeds heviger en mondt uit in een strijd en ruzie. 

Samenwerken

Wanneer niet alleen eigen doelen en belang voorop staan, maar tevens de doelen en belangen van een ander kan er worden samengewerkt. De belangen van alle partijen worden openlijk besproken en er worden afwegingen gemaakt op basis waarvan een oplossing gevonden kan worden waar eenieder zicht in kan vinden. Dit wil niet zeggen dat dit zonder slag of stoot zal gaan, flinke discussie kunnen ook bij het samenwerken optreden, maar het uitgangspunt is en blijft te allen tijde een gezamenlijke oplossing te vinden.

Compromissen sluiten

Het zoeken naar overeenkomsten in beider belang voert hier de boventoon. Bij het sluiten van compromissen gaat het meer opdat eenieder een gelijk deel krijgt dan dat er in het totaal een groter geheel ontstaat, wat kan gebeuren wanneer het niet gelijk verdeeld is, maar voor het totaal een betere oplossing biedt. 

Vermijden

Het uit de weg gaan van discussies, moeilijk gesprekken dan wel moeilijke besluiten is weer een ander conflicthanteringsstijl. Hierbij gaat het niet om de zorg van iemand zelf of de zorg met betrekking tot de relatie met een ander, maar meer om het risico te vermijden om niet aardig gevonden te worden. En in sommige situaties is vermijden eenvoudig en waait het probleem vanzelf over.

Toegeven

Toegeven gaat ervan uit dat de relatie met de ander niet verstoord mag worden. Hiermee worden de eigen belangen ondergeschikt aan de belangen van de ander. Dat betekent bijna altijd dat het resultaat van het conflict voor de toegever negatief zal uitvallen. Wanneer de ander dit door heeft wordt bijna altijd misbruik gemaakt van de situatie omdat één partij altijd toegeeft.

De score wordt via een vragenlijst met 30 vragen bepaald en overgezet naar een tabel met de verschillende conflicthanteringsstijlen. 

Resultaat van het model

Het resultaat van de score geeft aan welke conflicthanteringsstijl de invuller hanteert als basisstijl. Afwijken van de basisstijl is mogelijk, maar alleen in gecontroleerde situaties. Bij situaties waarin onder druk gepresteerd moet worden vallen mensen vaak terug in de basisstijl. In gecontroleerde situaties kan bewust een bepaalde stijl gekozen worden om een conflict op te lossen dan wel niet te laten escaleren. Dat betekent dus dat iedereen in principe alle stijlen kan hanteren. 

Nu zijn er voor dit model geen goede of foute antwoorden. Het betreft een karakter eigenschap van een persoon en hierbij is goed of fout niet aan de orde. 

Aandachtsgebieden Conflicthantering

Het Thomas-Kilmann model houdt geen rekening met cultuurverschillen waardoor het model minder goed interpreteerbaar is wanneer een conflict ontstaat tussen mensen van verschillende culturen. Op basis van de cultuurachtergrond kunnen mensen anders reageren dan wat in het model opgenomen is.

Uitbreiding van het model

Het Thomas-Kilmann model is een rigide model.  Dat wil zeggen dat bij de beantwoording van de vragen gekozen moet worden tussen A of B. Soms passen beide antwoorden niet bij de persoon. Ron Kraybill heeft het Thomas-Kilmann model aangepast zodat er met bovenstaande aspecten rekening gehouden kan worden. Dit model is bekend onder de naam The Kaybill Conflict Style Inventory (KCSI). De rigide antwoorden werden vervangen in een schaal die loopt van ‘past bij mij’ tot ‘past in het geheel niet bij mij’. De resultaten bestaan uit twee lijsten in plaats van een. Om mensen inzicht te geven hoe er gereageerd wordt onder stress en zonder stress worden twee lijsten geleverd. Een lijst op basis van stress en een op basis zonder stress. Zo kan iemand zien welke reactie hij/zij de verschillende situaties zal hebben. Om ook met cultuuraspecten om te kunnen gaan is de test aangepast. De personen moeten opgeven of ze uit een individualistische cultuur (blank, Anglo Noord-Amerika) komen of uit een collectivistische cultuur (donker, Spanje, India). Deze personen krijgen ook andere instructies. Verder is de interpretatie uitgebreider en staan er handige tips per profiel bij.

Auteur: Thomas Kilmann

Jaar ontwikkeld: 1974

Ook bekend als: Conflictstijlen