Circulaire Economie

Doel: Ge- en verbruikte materialen weer inzetten als grondstof.

Achtergrond van het model

Sinds eeuw en dag maakt de mens gebruikt van de grondstoffen die de aarde levert. Vanaf de industriële revolutie is het verbruik van grondstoffen in een stroomversnelling terechtgekomen. Door efficiëntere manieren voor het winnen van grondstoffen zijn de kosten hiervan verlaagd met 47% tussen 1900 en 2000  terwijl de consumptie vertienvoudigd is. In de periode tussen 2000 en 2010 is deze trend volledig gekeerd. Grondstoffen worden steeds schaarser en de afvalberg steeds groter.

Het is inmiddels een maatschappelijke verantwoording voor organisaties en mensen om met de beschikbare grondstoffen en de ontstane afval op een geheel andere wijze om te gaan zodanig, dat er zo weinig mogelijk afval overblijft en zo veel mogelijke grondstoffen gecreëerd worden bij het einde van de levenscyclus van producten. Een circulaire economie tracht dit mogelijk te maken. 

Toepassing Circulaire Economie

Het hart van de circulaire economie bestaat uit vier krachten:

  1. Kracht van de binnenste cirkel
  2. Kracht van langer cirkelen
  3. Kracht van cascadering van cirkels
  4. Kracht van puur in input en ontwerp

Kracht van de binnenste cirkel

Hoe dichter het systeem komt bij direct hergebruik, vanuit het oorspronkelijke doel, hoe groter de besparing is in kosten, materiaal, arbeid, energie, kapitaal en de daarbij behorende emissies zoals de uitstoot van broeikasgassen, water of toxische stoffen. Vanuit de inefficiënties via de lineaire voorraadketen zullen kleinere kringen ook voordelig zijn voor een relatief hoger materiaal substitutie-effect. Zo lang de economische kosten van het verzamelen en hergebruik van het product, componenten of materiaal kleiner zijn dan het lineaire alternatief kunnen circulaire systemen economisch rendabel zijn. Het grote potentieel van de circulaire economie ligt in deze kleine cirkels in vergelijking met de lineaire economie. Voor deze kleine cirkels is inzicht in een goed netwerk van distributie noodzakelijk om hergebruik op grote schaal mogelijk te maken. Gegeven de hogere grondstofprijzen, verkleining van de afvalberg, het voorkomen van uitstoot van schadelijke gassen is het zeker rendabel om een systeem op te zetten voor het inzamelen en retourneren van de producten. 

De kracht van langer cirkelen

Een tweede manier om waarde te creëren is het langer in gebruik houden van materialen, componenten en producten. Dit kan bereikt worden door meerdere opeenvolgende cirkels te plannen of langer in een bestaande cirkel te blijven. Dit stelt wel meer eisen aan de duurzaamheid van de producten, componenten en materialen. Dit zal echter geen problemen met zich mee kunnen brengen vanwege de stijgende grondstofkosten en een sterke prijselasticiteit. Het toepassen van betere technologie, het vergroten van de bewustwording en het verbeteren van de prestaties van de huidige recycling systemen zijn noodzakelijk om zodoende een grotere hoeveelheid van grondstoffen, componenten en materialen in de cyclus te behouden. 

Kracht van cascadering van cirkels

Het hergebruik van grondstoffen, componenten en materialen hoeft niet beperkt te blijven tot cirkels die in de eigen waardeketen opgesloten liggen. Daar waar een grondstof, componenten of materiaal ge- of verbruikt is in een waardeketen kan die grondstof, dat component of dat materiaal weer als maagdelijke grondstof, component of materiaal ingezet worden bij de volgende waardeketen in de totale voorraadketen. De kosten van het opnieuw inzetten van deze grondstoffen, componenten of materialen is meestal goedkoper dan het gebruik van nieuwe maagdelijke grondstoffen, componenten en materialen rekening houden met verwerking en uitstoot van gassen. Opeenvolgende ketens kunnen op deze wijze een veel grotere omvang realiseren in de circulaire economie.

Kracht van puur in input en ontwerp

Bij toepassing van circulaire economie waar grondstoffen, componenten en materialen in meerdere cirkels gebruikt zullen gaan worden, stelt dit eisen aan de combinatie waaruit de grondstoffen, componenten en materialen bestaan, net als uit de manier hoe ze weer uit elkaar of van elkaar gescheiden kunnen worden. Dit bevordert het toepassen van alle delen, maar ook onderdelen van de grondstoffen, componenten en materialen bij andere ketens die deze grondstoffen, componenten en materialen als maagdelijke basis willen inzetten. Bij het ontwerp van deze grondstoffen, componenten en materialen moeten deze mogelijkheden direct meegenomen worden. Stoffen die naderhand niet meer gescheiden kunnen worden zijn daardoor veel minder inzetbaar in een circulaire economie en worden daarom geweerd. Hoewel het lijkt dat hierdoor de kosten stijgen zijn er grotere besparingen te bereiken op andere momenten en plaatsen in de cirkels waardoor deze kracht goed ingezet kan worden.  

Resultaat van het model

Twee belangrijk resultaten zijn te onderscheiden. De belangrijkste is het resultaat voor de maatschappij en het andere resultaat is het belang voor de organisatie zelf. Het maatschappelijk belang staat voorop omdat het gaat over de toekomst van het leven op deze planeet. Dat wil niet direct zeggen dat daar dan ook direct mee begonnen moet worden. Om dat uiteindelijke resultaat te willen bereiken is er een momentum nodig zodat steeds meer organisatie en mensen gaan participeren. Dat kan het beste via de resultaten van die organisaties. Door rekening te houden met mens en milieu wordt een bijdrage geleverd aan de materiële en immateriële resultaten van de organisatie. Het effect van deze resultaten laat zich in de waardering van de organisatie zien door andere organisatie, de mensen en de beurswaarde. 

Aandachtsgebieden Circulaire Economie

Om een bepaald doel te bereiken, circulaire economie, zou de economie aangepakt moeten worden, maar dit is een illusie. Daarvoor moet gestart worden bij de componenten die deze economie vormen en dat zijn in eerste instantie de organisaties. Het veranderen van denken van lineair naar circulair moet hier beginnen. Dat vergt een lang veranderingsproces en afstemming, vaak met andere partijen in de keten. Hierdoor ontstaan vele partijen die onderling met elkaar zaken moeten afstemmen wat op zich al een grote uitdaging meebrengt. Het denken schuift op van inkoopvoorwaarden en aanbestedingen naar het denken in wederzijds versterkende relaties en diensten. Dit is een paradigma waarbij de waardecreatie staat tegenover het economisch gewin per organisatie en de verdeling van de winsten over de groep.  

Auteur: Ellen MacArthur Foundation

Jaar ontwikkeld: 2012

Ook bekend als: Circulaire Economie

0 antwoorden

Plaats een Reactie

Meepraten?
Draag gerust bij!

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Download dit artikel (PDF)

Circulaire Economie

Doel: Ge- en verbruikte materialen weer inzetten als grondstof.

Achtergrond van het model

Sinds eeuw en dag maakt de mens gebruikt van de grondstoffen die de aarde levert. Vanaf de industriële revolutie is het verbruik van grondstoffen in een stroomversnelling terechtgekomen. Door efficiëntere manieren voor het winnen van grondstoffen zijn de kosten hiervan verlaagd met 47% tussen 1900 en 2000  terwijl de consumptie vertienvoudigd is. In de periode tussen 2000 en 2010 is deze trend volledig gekeerd. Grondstoffen worden steeds schaarser en de afvalberg steeds groter.

Het is inmiddels een maatschappelijke verantwoording voor organisaties en mensen om met de beschikbare grondstoffen en de ontstane afval op een geheel andere wijze om te gaan zodanig, dat er zo weinig mogelijk afval overblijft en zo veel mogelijke grondstoffen gecreëerd worden bij het einde van de levenscyclus van producten. Een circulaire economie tracht dit mogelijk te maken. 

Toepassing Circulaire Economie

Het hart van de circulaire economie bestaat uit vier krachten:

  1. Kracht van de binnenste cirkel
  2. Kracht van langer cirkelen
  3. Kracht van cascadering van cirkels
  4. Kracht van puur in input en ontwerp

Kracht van de binnenste cirkel

Hoe dichter het systeem komt bij direct hergebruik, vanuit het oorspronkelijke doel, hoe groter de besparing is in kosten, materiaal, arbeid, energie, kapitaal en de daarbij behorende emissies zoals de uitstoot van broeikasgassen, water of toxische stoffen. Vanuit de inefficiënties via de lineaire voorraadketen zullen kleinere kringen ook voordelig zijn voor een relatief hoger materiaal substitutie-effect. Zo lang de economische kosten van het verzamelen en hergebruik van het product, componenten of materiaal kleiner zijn dan het lineaire alternatief kunnen circulaire systemen economisch rendabel zijn. Het grote potentieel van de circulaire economie ligt in deze kleine cirkels in vergelijking met de lineaire economie. Voor deze kleine cirkels is inzicht in een goed netwerk van distributie noodzakelijk om hergebruik op grote schaal mogelijk te maken. Gegeven de hogere grondstofprijzen, verkleining van de afvalberg, het voorkomen van uitstoot van schadelijke gassen is het zeker rendabel om een systeem op te zetten voor het inzamelen en retourneren van de producten. 

De kracht van langer cirkelen

Een tweede manier om waarde te creëren is het langer in gebruik houden van materialen, componenten en producten. Dit kan bereikt worden door meerdere opeenvolgende cirkels te plannen of langer in een bestaande cirkel te blijven. Dit stelt wel meer eisen aan de duurzaamheid van de producten, componenten en materialen. Dit zal echter geen problemen met zich mee kunnen brengen vanwege de stijgende grondstofkosten en een sterke prijselasticiteit. Het toepassen van betere technologie, het vergroten van de bewustwording en het verbeteren van de prestaties van de huidige recycling systemen zijn noodzakelijk om zodoende een grotere hoeveelheid van grondstoffen, componenten en materialen in de cyclus te behouden. 

Kracht van cascadering van cirkels

Het hergebruik van grondstoffen, componenten en materialen hoeft niet beperkt te blijven tot cirkels die in de eigen waardeketen opgesloten liggen. Daar waar een grondstof, componenten of materiaal ge- of verbruikt is in een waardeketen kan die grondstof, dat component of dat materiaal weer als maagdelijke grondstof, component of materiaal ingezet worden bij de volgende waardeketen in de totale voorraadketen. De kosten van het opnieuw inzetten van deze grondstoffen, componenten of materialen is meestal goedkoper dan het gebruik van nieuwe maagdelijke grondstoffen, componenten en materialen rekening houden met verwerking en uitstoot van gassen. Opeenvolgende ketens kunnen op deze wijze een veel grotere omvang realiseren in de circulaire economie.

Kracht van puur in input en ontwerp

Bij toepassing van circulaire economie waar grondstoffen, componenten en materialen in meerdere cirkels gebruikt zullen gaan worden, stelt dit eisen aan de combinatie waaruit de grondstoffen, componenten en materialen bestaan, net als uit de manier hoe ze weer uit elkaar of van elkaar gescheiden kunnen worden. Dit bevordert het toepassen van alle delen, maar ook onderdelen van de grondstoffen, componenten en materialen bij andere ketens die deze grondstoffen, componenten en materialen als maagdelijke basis willen inzetten. Bij het ontwerp van deze grondstoffen, componenten en materialen moeten deze mogelijkheden direct meegenomen worden. Stoffen die naderhand niet meer gescheiden kunnen worden zijn daardoor veel minder inzetbaar in een circulaire economie en worden daarom geweerd. Hoewel het lijkt dat hierdoor de kosten stijgen zijn er grotere besparingen te bereiken op andere momenten en plaatsen in de cirkels waardoor deze kracht goed ingezet kan worden.  

Resultaat van het model

Twee belangrijk resultaten zijn te onderscheiden. De belangrijkste is het resultaat voor de maatschappij en het andere resultaat is het belang voor de organisatie zelf. Het maatschappelijk belang staat voorop omdat het gaat over de toekomst van het leven op deze planeet. Dat wil niet direct zeggen dat daar dan ook direct mee begonnen moet worden. Om dat uiteindelijke resultaat te willen bereiken is er een momentum nodig zodat steeds meer organisatie en mensen gaan participeren. Dat kan het beste via de resultaten van die organisaties. Door rekening te houden met mens en milieu wordt een bijdrage geleverd aan de materiële en immateriële resultaten van de organisatie. Het effect van deze resultaten laat zich in de waardering van de organisatie zien door andere organisatie, de mensen en de beurswaarde. 

Aandachtsgebieden Circulaire Economie

Om een bepaald doel te bereiken, circulaire economie, zou de economie aangepakt moeten worden, maar dit is een illusie. Daarvoor moet gestart worden bij de componenten die deze economie vormen en dat zijn in eerste instantie de organisaties. Het veranderen van denken van lineair naar circulair moet hier beginnen. Dat vergt een lang veranderingsproces en afstemming, vaak met andere partijen in de keten. Hierdoor ontstaan vele partijen die onderling met elkaar zaken moeten afstemmen wat op zich al een grote uitdaging meebrengt. Het denken schuift op van inkoopvoorwaarden en aanbestedingen naar het denken in wederzijds versterkende relaties en diensten. Dit is een paradigma waarbij de waardecreatie staat tegenover het economisch gewin per organisatie en de verdeling van de winsten over de groep.  

Auteur: Ellen MacArthur Foundation

Jaar ontwikkeld: 2012

Ook bekend als: Circulaire Economie

0 antwoorden

Plaats een Reactie

Meepraten?
Draag gerust bij!

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Download ‘Circulaire Economie’ als PDF

Dit veld is bedoeld voor validatiedoeleinden en moet niet worden gewijzigd.

Na het downloaden van dit artikel ontvang je diverse tips over Business modellen. Met het downloaden ga je akkoord met ons privacy statement.

Ervaar je uitdagingen in groei?

Dan is MKB Next het business event voor jou!